Lágspennudreifikerfið er rekið með þriggja fasa riðstraumi samkvæmt staðli um lágspennu. Samkvæmt því skal málgildi spennu á afhendingarstað í enda heimtaugar vera:
- 230 V á milli fasa og N-leiðara og 400 V á milli fasa í þriggja fasa, fjögurra leiðara kerfum.
- 230 V á milli fasa í þriggja fasa, þriggja leiðara kerfum.
- Spenna á afhendingarstað má vera á bilinu +6% til -10% miðað við ofangreind málgildi.
Góð ráð í umgengni við rafmagn
- Verið á varðbergi gagnvart lausum eða trosnuðum leiðslum, brotnum klóm og öðrum rafbúnaði.
- Það er góð regla að taka allar lausar leiðslur úr sambandi eftir notkun, sama gildir um brauðrist, kaffivél, hrærivél og hitakönnur.
- Birgið ekki ljós með brennanlegu efni.
- Reynið aldrei að ná brauðsneið úr ristinni með hníf eða gaffli án þess að taka fyrst brauðristina úr sambandi.
- Munið að straumur er enn á tæki þó að slökkt hafi verið á því með fjarstýringu.
- Gerið ekki sjálf við raftæki, leitið til fagmanns.
- Öll raftæki eiga að vera CE- merkt.
- Gætið þess að tæki sem eiga að vera jarðtengd séu með jarðtengda kló og sett í samband við jarðtengdan tengil.
- Gætið þess að prófa lekastraumsrofann á rafmagnstöflunni einu sinni á ári.
- Góð útilýsing er mikilvægt öryggistæki.
Rafmagnsleysi
Er orsökin innandyra eða hjá veitufyrirtækinu? Séu nærliggjandi hús myrkvuð er orsökin hjá veitufyrirtækinu. Hægt er að tilkynna bilanir til veitunnar.
Ef allt virðist í lagi utandyra skaltu
athuga
rafmagnstöfluna.
- Lekastraumsrofinn getur hafa slegið út, ef svo er skaltu setja hann hægt inn aftur.
- Ef það tekst ekki skaltu slökkva á öllum öryggjum og setja hann síðan hægt inn aftur.
- Ef ekki tekst nú að setja lekastraumsrofann inn þarftu að fá rafvirkja.
- Ef rofinn aftur á móti tollir inni skaltu setja eitt og eitt öryggi inn í einu þar til þú kemur að biluninni.
- Hafðu nú öryggið sem bilunin var á úti og settu allt annað inn.
- Bilunin er á þeim hluta hússins sem er straumlaus og gæti hún verið í rafmagnstæki sem tengt er við þann hluta.
Lekastraumsrofinn (aðalrofinn)
- slær út ef rafmagn leiðir til jarðar í húsinu
- en öryggin ef bilun verður á milli fasa.
Oft verður bilun samtímis til jarðar og á milli fasa og slá þá bæði lekastraumsrofinn og öryggið út í einu. Við innanhúss bilanir er það yfirleitt á verksviði rafvirkjameistari að ábyrgjast viðgerðir.
Framkvæmdu aldrei eigin viðgerðir á rafmagni, nema þú sért fullkomlega fær um það.
Raforkunotkun
Raforkunotkun eykst sífellt á meðalheimili. Sem dæmi um aukna notkun má nefna tölvunotkun, brauðvélar, vatnsrúm, stóra skjái og fleira.
Ljósgjafar: Raforkunotkun á heimili er um
16%. Rétt val á ljósgjafa er mikilvægt. Gætið þess að lampabúnaðurinn dragi ekki um of úr birtu og notið ekki stærri perur en þið þurfið. Notið flúorpípur þar sem þess er kostur. Ljósir litir á herbergjum og hreinir lampar spara lýsingu. Slökkvið þegar það á við. Látið ekki loga ljós að óþörfu.
Sparperur: gefa álíka mikið ljós og glóperur sem nota um fimm sinnum meira rafmagn. Vandaðar sparperur eiga að endast í meira en 8.000 klukkustundir og þola 20.000 kveikingar.
Eldavélin: Raforkunotkun á heimili er um
15%. Ósléttur botn á potti eða pönnu veldur um 40% meiri rafmagnsnotkun. Potturinn þarf að vera hæfilega stór og passa á helluna eða hitasvæðið. Munið eftir lokinu því þrefalt meira rafmagn þarf til að elda í opnum potti en lokuðum.
Örbylgjuofninn: Raforkunotkun á heimili er um
4%. Orka og tími sparast þegar matreitt er í örbylgjuofni. Það þarf um 30% minni orku til að matreiða kartöflur í örbylguofni en á eldavél.
Kaffivélin: Raforkunotkun á heimili er um
4%. Orka og tími sparast þegar matreitt er í örbylgjuofni. Það þarf um 30% minni orku til að matreiða kartöflur í örbylguofni en á eldavél.
Þvottavélin: Raforkunotkun á heimili er um
10%. Það kostar álíka mikið að þvo lítinn og mikinn þvott. Hafið því hæfilegt magn af þvotti í vélinni. Hafið ekki hærra hitastig en þörf er á og sleppið forþvotti ef það er hægt. Vélar sem taka inn heitt vatn nota minna rafmagn en þær sem taka aðeins inn kalt vatn.
Frystikista og frystiskápur: Raforkunotkun er um 12%. Passið að kæliristin á bakhlið kistunnar sé hrein og að loft geti leikið um hana til kælingar.
- Innilokuð kælirist getur valdið allt að 30% meiri rafmagnsnotkun.
- Reynið að hafa frystikistuna á köldum stað því hún notar um 5% minna rafmagn fyrir hvert stig sem um hverfishitinn lækkar.
- Hæfilegt hitastig í kistunni er um mínus 18-19 gráður á C,
- rafmagnsnotkun eykst um 5% fyrir hvert stig sem hitinn er lægri. Tóm kista notar jafn mikið rafmagn og full.
Kæliskápur: Raforkunotkun á heimili er um 18%. Gætið þess að kæliristin á bakhlið kæliskápsins sé hrein og að loft geti leikið um hana til kælingar.
- Innilokuð kælirist getur valdið allt að 10% meiri rafmagnsnotkun.
- Hæfilegt hitastig í kæliskápnum er um 4-5 gráður á C og eykst rafmagnsnotkunin um 4% fyrir hvert stig sem hitinn er lækkaður.
- Skápa sem ekki eru með sjálvirka afhrím
Sjónvarp og myndbandstæki: Raforkunotkun á heimili er um
4%. Sjónvarp notar rafmagn þó slökkt sé á því með fjarstýringu og getur sú notkun verið frá 30 til 160 kWh á ári. Slökktu því á sjónvarpinu þegar það er ekki í notkun. Sama gildir um myndbandstækið.
Gleymd notkun: Mörg tæki nota rafmagn þótt þau séu ekki í gangi. Þetta eru tæki sem búin eru fjarstýringu, einnig tæki eins og loftnetsmagnarar, spennar, klukkur í tækjum eins og eldavélum, örbylgjuofnum, útvarpi o.fl.
Notkun er áætluð með hliðsjón af algengum notkunarvenjum.
Vissir þú að:
- lekastraumsrofinn á rafmagnstöflunni slær út þegar rafmagn leiðir til jarðar í húsinu?
- öryggin á rafmagnstöflunni slá út þegar skammhlaup verður á milli fasa í raflögninni eða í tæki?
- vatn má aldrei komast í raflögn eða inn í rafmagnstæki?
- rafsegulsvið frá hrærivél í eldhúsi er svipað og frá spennistöð?
- rafsegulsvið frá 220.000 V háspennulínu með 100.000 kW álagi er um 0,02 mikrotesla í 200 metra fjarlægð eða jafn mikið og frá reiðhjóli með ljósum?
- flestir spennupúlsar sem trufla rafeindabúnað verða til í sömu raflögn og rafeindabúnaðurinn er tengdur við?
- með þekkingu, árvekni og aðgæslu er hægt að koma í veg fyrir flest slys og flesta bruna sem rekja má til rafmagns?
