Glerįrvirkjun

Fyrri virkjun Glerįr 1921 og 1922

Milli 1910 og 1920 voru miklar umręšur į Akureyri mešal almennings og ķ bęjarstjórn um virkjun til raforkuframleišslu til ljósa og hitunar ķ bęnum.  Įriš 1919 var tķmamótaįr ķ sögu Akureyrar, fjölgaš var ķ 11 menn ķ bęjarstjórn og hśn kosin ķ einu lagi.  Athyglisvert er aš eftir kosningarnar skipušu allir helstu įhrifamenn ķ bęjarstjórn rafveitunefndina og fór nś aš draga til tķšinda ķ rafveitumįlum.  Öflin sem žó fljótast hrinda rafveitumįli bęjarins įfram eru almennur įhugi, almenn samtök og almenn žįtttaka.

Vélarsamstęša Glerįrvirkjunar eldri

Žaš mun žvķ hafa veriš ķ žökk mikils meirihluta bęjarbśa žegar rafveitunefndin įkvaš aš hefjast handa og reisa 300 hestafla virkjun ķ Glerį viš Glerįrfossinn.  Meš žessum samžykktum rafveitunefndar, sem sķšar voru višstöšulaust og samhljóša stašfestar ķ bęjarstjórn, er tališ aš įkvešiš hafi veriš aš reisa rafstöš handa Akureyringum. Undir fundargerš rafveitunefndar 19. desember 1920 skrifaši Jón Sveinsson bęjarstjóri, Siguršur Bjarnason kaupmašur, Erlingur Frišjónsson kaupfélagsstjóri og Ragnar Ólafsson kaupmašur.

Žį varš aš fį verkfręšing til žess aš hafa stjórn framkvęmda meš höndum og til žess réšst Svķinn Olof Sandal, sem brįtt gat sér hiš besta orš fyrir dugnaš og kunnįttu.

Glerįrstķfla var sķšan byggš įriš 1921 og virkjunin įriš 1922.  Žann 1. september var Knut Ottersted rįšinn rafveitustjóri og laugardaginn 30. september 1922 var rafstöšin opnuš og straumi hleypt į Akureyri.  Virkjunin var aflögš og gefin Išnskólanum į Akureyri 1963.  Rafstöšin varš aldrei žaš kennslutęki sem ętlunin hafši veriš og grotnaši nišur. Loks įkvaš bęjarstjórn Akureyrar aš lįta rķfa rafstöšina įriš 1978.  Glerįrstķfla var hins vegar lįtin standa og var endurbyggš af Rafveitu Akureyrar įriš 1996.

 

Endurvirkjun Glerįr 2004 og 2005

Ķ desember 2003 fól Noršurorka hf. Verkfręšistofu Noršurlands ehf. aš vinna aš og kanna kostnaš og hagkvęmni žess aš endurreisa Glerįrvirkjun ķ tilefni af 100 įra afmęli rafvęšingar į Ķslandi.

VN skilaši frumathugun ķ febrśar 2004.  Helstu nišurstöšur voru žęr aš tęknilega vęri ekkert žvķ til fyrirstöšu aš endurreisa virkjunina og aš orkuframleišsla nżrrar virkjunar gęti stašiš undir lįgmarksvirkjunarkostnaši.  Var žį gert rįš fyrir aš nota stķfluna óbreytta og aš hęgt yrši aš nota grunn og sogrįs gamla stöšvarhśssins.

Stjórn Noršurorku įkvaš ķ ljósi framangreindrar frumathugunar aš rįšast ķ endurbyggingu Glerįrvirkjunar og fékk til verksins arkitektastofuna Form ehf., Verkfręšistofu Noršurlands ehf. og Verkfręšistofuna Raftįkn ehf.  Ašalhönnušur stöšvarhśssins er Įgśst Hafsteinsson arkitekt.

Viš hönnun stöšvarhśssins var lögš rķk įhersla į aš varšveita megindrętti eldra hśss, en opna žaš, gera innviši žess sżnilega og yfirbragš žess léttara en įšur var.  Meš žvķ er leitast viš aš nį markmišum Noršurorku meš endurbyggingu virkjunarinnar, sem auk žess aš framleiša raforku­ eru, aš  sżna į ašgengilegan hįtt hvernig raforka er unnin śr vatnsorku og um leiš aš nota stöšvarhśsiš sem kennslustofu.  Ķ stöšvarhśsinu er auk nżrrar vélasamstęšu komiš fyrir öšrum af tveimur Francishverflum upphaflegu virkjunarinnar.

Stöšvarhśsiš er į einni hęš og reist į grunni eldra hśss. Heildarstęrš stöšvarhśssins er 80 m².  Śtveggir eru steinsteyptir og einangrašir aš innan og mśrašir.  Valmažak er boriš upp af timburkraftsperrum og klętt meš žakstįli.  Innan viš steyptar sślur į sušur og austurhliš įsamt hluta af vesturhliš er glerveggur.  Gólfflķsar eru svartar og hvķtar, įžekkar žeim sem upphafleg voru notašar.    

Breyta žurfti ašalskipulagi og gera deiliskipulag fyrir Glerįrgil vegna framkvęmdanna og voru skipulagstillögur auglżstar ķ lok jślķ.  Breytt ašalskipulag var samžykkt ķ bęjarstjórn 21. september og deiliskipulag 16. nóvember 2004.

Tekiš var tilboši frį Wasserkraft Volk AG ķ Žżskalandi ķ vélbśnaš og tilheyrandi rafbśnaš (umboš Ķskraft hf.).  Hverfillinn er 250 snśn/mķn. žverstreymishverfill (crossflow), tvķskiptur, tengdur 1000 snśninga rafli meš gķr.
Bygging stöšvarhśssins var bošin śt ķ lok september og var samiš viš Trétak ehf. į Dalvķk um verkiš.
Žrżstipķpa virkjunarinnar er śr stįli, 85 metra löng, 1,2 metrar ķ žvermįl.  Viš stķfluna er greinistykki meš śtrįs er kemur ķ staš botnrįsar stķflunar.
Smķši žrżstipķpunnar var bošin śt ķ október og var samiš um verkiš viš Véla- og Stįlsmišjuna ehf. į Akureyri.
Žann 10. desember įriš 2004 lagši išnašarrįšherra Valgeršur Sverrisdóttir hornstein aš virkjuninni.
Framkvęmdir gengu samkvęmt įętlun og var virkjunin formlega tekin ķ notkun žann 27. įgśst 2005.

Helstu kennitölur eru:
Virkjuš fallhęš er;                      15 metrar
Virkjaš rennsli;                           2,6 m3/s
Lįgmarksrennsli;                        0,7 m3
Uppsett afl;                                290 kW
Įętluš orkuframleišsla um;         1,8 Gwst/įri
Lengd žrżstipķpu                         85 m
Žvermįl žrżstipķpu;                     1,2 m
Vatnsmišlun;                              óveruleg

Glerįrfoss žar sem stķflan var reist.

Glerįrfoss fyrir virkjun - stķflan er rétt ofan viš fossinn.

 

Svęši

Skrifstofa fallorku

Opiš alla virka daga frį 8-16

Lokaš um helgar.